Literackie wędrówki i historyczne podróże wokół społeczności Tatarów polsko-litewskich Baśnie, podania i legendy polskich Tatarów autorstwa Selima Mirzy Chazbijewicza

W artykule podjęta została próba kulturowej i historycznej rekonstrukcji społeczności
Tatarów zamieszkałych na terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego. Tatarzy, pochodzący
z Azji Środkowej, po podziale imperium mongolskiego udali się do Europy
Wschodniej, dając początek chanatowi Złotej Ordy. Pierwsze migracje Tatarów na
ziemie polskie z woli Wielkiego Księcia Litwy Witolda datuje się na wiek XIV. Dzięki
przynależności do religii muzułmańskiej Tatarzy zdołali na przestrzeni wieków ocalić
własną tożsamość. Twórczość literacką Tatarów polsko-litewskich można podzielić na
dwa typy literatury: religijną i popularną. Najznakomitszym przedstawicielem polskiej
współczesnej literatury tatarskiej jest Selim Mirza Chazbijewicz. Twórca, oprócz poezji
i eseistyki, interesował się popularną literaturą tatarską. Książka Baśnie, podania i legendy
polskich Tatarów to zbiór 21 opowiadań z tradycji tatarskiej, przekazywanych przez wieki ustnie. Książka ta jest dowodem na występowanie kulturowego splotu tradycji judeochrześcijańskiej, islamskiej i turecko-mongolskiej.

Osobliwości południowotyrolskie we współczesnej prozie włoskiej: na przykładzie powieści Eva dorme Franceski Melandri

Artykuł porusza zagadnienie obecności Południowego Tyrolu we współczesnej literaturze
włoskojęzycznej. Autorka stara się pokazać, w jaki sposób poszczególne cechy
charakterystyczne dla alpejskiej prowincji zostały zrealizowane w powieści Eva dorme
Franceski Melandri (2011). Wśród omówionych problemów znalazły się: kwestia wielojęzyczności
regionu, brak zrozumienia między poszczególnymi grupami etnicznymi oraz
relacje z przybyszami spoza prowincji, stereotypy i wzajemne uprzedzenia oraz prawnie
narzucone rozdzielenie grupy włosko- i niemieckojęzycznej. Powieść, ze względu na poruszaną tematykę, jest ciekawą i oryginalną pozycją na włoskim rynku wydawniczym, można w niej jednak dostrzec zachowawczy sposób przedstawiania lokalnej tożsamości regionalnej oraz aspiracje dydaktyczne, służące przybliżeniu włoskiemu czytelnikowi mało znanej części kraju.

Apulia, region do odkrycia. Podróż z Kazimierą Alberti

Celem artykułu jest prezentacja utworu Kazimiery Alberti Segreti di Puglia (Tajemnice/
Sekrety Apulii), który został opublikowany w ramach drugiego tomu serii zatytułowanej
Italia celebre e sconosciuta (Włochy Znane i Nieznane). Podążając za Alberti, odkrywamy
w jej relacji z podróży niektóre sekrety ziemi apulijskiej mało znane nie tylko cudzoziemcom,
lecz również włoskiemu czytelnikowi. Autorka zachwyca się architekturą, zabytkami,
krajobrazem apulijskim, ponadto przedstawia w szczegółach życie codzienne, zwyczaje, tradycje, a także po mistrzowsku wprowadza czytelnika w historię regionu, wzbogaconą o mity i legendy. Utwór Kazimiery Alberti jest doskonałym zaproszeniem do odkrycia tego fascynującego, choć mało znanego regionu.

„Arystokraci nędzy”, czyli Kazimiery Alberti opowieść o odrzuconych

Często w swojej twórczości pochylała się nad zapomnianymi, zepchniętymi na marginesy społecznej świadomości ludźmi, opisywała z naturalistyczną precyzją i społecznikowskim zacięciem miejską i wiejską nędzę, dawała głos niemym i sama w ciągu niespełna kilku, kilkunastu lat została niemal zupełnie zapomniana – mimo wielu kontrowersji, jakie kiedyś wzbudzała. Kazimiera Alberti, bo o niej mowa, była jedną z wielu znanych, ale raczej drugorzędnych pisarek dwudziestolecia międzywojennego. I choć nie wywarła dużego wpływu na rozwój literatury polskiej, nie można jej odmówić świetnego zmysłu obserwacji, co najmniej kilku udanych poetyckich i prozatorskich prób, wielu świetnych przekładów z czeskiego i bułgarskiego oraz ogromnej pracy włożonej w rozwój życia kulturalnego na Podbeskidziu.

Na fundamencie braku Ghetto potępione czytane na nowo*

Najistotniejszym powodem, dla którego obok powieści Kazimiery Alberti Ghetto potępione przechodzę nieobojętnie, są pułapki oczywistości. Konkretnie zaś implikacje nieporozumienia uchwycone na płaszczyźnie: intencja autorska – krytyka (por. np. Magiera 2010: 131–146). I nie trzeba, jeszcze nie w tym momencie, wprawiać w ruch działań strategicznych, odrzucających, głosem Nancy K. Miller, doświadczanie lektury w kategoriach mimesis, by wskazać w procesie pierwotnej recepcji książki ewidentne uproszczenia i przemilczenia.